Aflevering 2: Driemaal op rij de staatsloterij

DRIEMAAL OP RIJ DE STAATSLOTERIJ
Geschreven door Helena Clarkson

Nadat Oma was overleden na een fatale beroerte, voelde Opa zich een beetje eenzaam, denk ik. Oma was al vele jaren bedlegerig, zoals ik me kan herinneren. Toen ze stierf, voelde hij zich nogal verloren en misschien zelfs nutteloos. Ik ben er niet zeker van of de familie hem de steun gaf die hij op dat moment nodig had. Ik voel nu met hem mee en besef wat het verlies voor hem betekende, maar ja, het leven gaat nu eenmaal door.
Mamma Elly en ik, bleven erg belangrijk voor hem en hij bezocht ons minstens één keer per week. Vooral wanneer er een belangrijke voetbalwedstrijd op tv was, hield hij ervan om te blijven eten omdat moeder vreselijk lekker kon koken. Alhoewel zijn kinderen hem graag een tv hadden geschonken, wilde hij er zelf nooit een hebben. Zodra de horizontale streep op de buis verscheen, werd hij verschrikkelijk nerveus. Hij genoot eigenlijk meer van het luisteren naar het verslag van de voetbalwedstrijden thuis op de radio en vooral als dit verslag ADO betrof.
Opa vond altijd dat hij voor de dagelijkse kost moest werken en als hij voor zijn avondmaal één keer per week bij ons thuis kwam, was hij daarom nooit te beroerd om aardappelen te schillen of erwten te doppen. In de tijd dat ik een schooltuintje had, spitte hij aan het einde van het jaar mijn hele tuintje om en oogstte zo heel wat kilo’s aardappelen en bracht ze naar huis in een grote jute zak. Wat waren we trots die dag, we hadden genoeg aardappelen voor wel drie families.
Opa was altijd druk in de weer toen hij niet meer voer: hij zorgde voor oma die ziekelijk was en begeleide m’n kleine zusje ’s morgens vroeg naar school. Hij onderhield prachtige amaryllis in het raamkozijn en hield de kerosinekachel brandend om de slaapkamer van oma te verwarmen. Hij heeft nooit de luxe gekend van een koelkast en hij haalde daarom regelmatig losse melk bij een melkboer in een pan en kookte die eerst en vervolgens plaatste hij die pan in het koude venster om de inhoud koel te houden. Later, toen iemand toch nog een koelkast voor hem had gekocht, hoorde ik dat hij deze meteen had volgestopt met blikjes groenten en bonen. Tja, een koelkast is uiteindelijk toch maar een kast, niet?
Omdat we in die dagen nog niet over een telefoon beschikten en dus niet even konden bellen of iemand wel of niet thuis was, konden we vaak zien dat Opa aan de deur was geweest omdat hij dan meestal twee pepermuntjes in de brievenbus had achtergelaten voor Elly en mij. Hij gaf ons altijd King pepermunt, ik denk dat dat zijn favoriete harde snoepjes waren. Hij zei dat ze goed voor je tanden waren. Pure onzin natuurlijk, maar dat durfde niemand hem te vertellen.
Opa fokte een tijdje kanaries, gewoon als liefhebberij, nadat grootmoeder was overleden. We hadden een van zijn geliefde vogeltjes met de originele naam “Pietepiet” nog vele jaren.
Mijn zus en ik waren nog vrij jong toen we in 1960, tegen onze wil, naar de VS emigreerden. Op dat moment dachten we nooit meer iemand van onze familie terug te zien en het was een heel droevig gestemd groepje dat ons toen wegbracht naar vliegveld Schiphol; iedereen was erg verdrietig om ons te zien vertrekken naar dat verre land, ons zelf inbegrepen.
Vele familieleden waren ook erg bang in een vliegtuig te stappen in de jaren zestig en Opa’s jongste zoon Oom Piet vertelde me daarover de volgende anekdote. Hij zei: “Pap, ik zou zo graag eens naar Amerika gaan om die meiden te bezoeken, maar een vliegtuig instappen maakt me toch een beetje nerveus. Zou U het durven Pa?” Opa antwoordde: “Ja hoor dat zou ik best durven.” Oom Piet reageerde: “Dus U denkt dat het echt wel veilig is voor mij om te vliegen Pap?” Opa: “Welnee jongen dat moet jij niet doen, daar ben je echt nog veulste jong voor.”
In 1974 kreeg ik een geweldige kans om ongeveer een half jaar in Nederland door te brengen, terwijl mijn echtgenoot op zeereis was met de USN. Mijn meisjes waren nog klein en de oudste twee gingen naar de kleuterklas van een Montessorischool, terwijl Deanna bij mij thuisbleef en me vergezelde tijdens het halen en brengen van haar zusjes van en naar school. Eenmaal per week op Woensdag gingen we alle vier Opa bezoeken, Ik zou daar mijn gebruikelijke kop koffie drinken die hij speciaal voor mij maakte. Ik hield niet van koffie en drink het ook nooit, maar de koffie zoals hij die maakte, kon ik wel aan. Het was koffie met veel melk en een beetje suiker en om eerlijk te wezen, ik durfde gewoon geen nee te zeggen. De kinderen kregen trouwens melk. Na de koffie kwam Opa aanzetten met een hoop chocoladerepen. Welk klein kind kan dan nee zeggen tegen die zalige repen? Omdat het winter was, droegen de kinderen winterjassen. Deanna, de baby, leek wel op een kleine sneeuwvlok, gehuld in haar sneeuwwitte donzige manteltje. Ik vond het wel goed dat ze wat chocolade aten om de oude man niet uit zijn humeur te brengen, maar het grootste deel van hun buit moesten ze mee naar huis nemen. Opa had er plezier in om de kleine Deanna een extra stukje chocolade te geven vlak voordat we vertrokken. Ik denk dat de gedachte dat die witte jas spoedig onder de bruine vlekken zou zitten, hem erg amuseerde? Deanna is tegenwoordig de sportiefste, de slankste en de langste van alle dochters. Chocolade moet dus wel goed zijn voor een mens.
Later amuseerde Opa mij met zijn interessante filosofie over het gebruik van alcohol. Zijn credo was dat hij bier dronk voor gezonde nieren, dat hij Malagawijn dronk voor een gezonde sterke bloedsomloop en een flink glas Jenever als hartversterker. Dit alles was hem ooit voorgeschreven door zijn huisarts, beweerde hij. Om eerlijk te zijn: wie zou het advies van zo’n hooggeleerde dokter in twijfel willen trekken?
Eenmaal terug in de Verenigde Staten stuurde ik hem brieven, vergezeld van eenvoudige tekeningen van de kinderen, om hem te amuseren. Later bleek dat hij alle brieven en tekeningen, die ik hem toegezonden had, op zijn slaapkamermuur had geplakt. Toen hij uiteindelijk naar het verpleeghuis moest, heeft mam ze van de muur verwijderd. Nog steeds heb ik een paar van die oude tekeningen, welke ik zuinig als souvenir bewaar.
Op een volgend bezoek aan Nederland in de jaren 80, gingen we natuurlijk meteen bij de oude man langs. Toen ik zijn kamer binnentrad, vertelde hij mij erg enthousiast dat zijn kleindochtertje “Leny” op visite zou komen vandaag, helemaal uit Amerika. Nadat Ik al een tijdje naast hem had gezeten, vroeg ik hem: “Opa, met wie denk je eigenlijk dat je de hele tijd zo gezellig hebt zitten praten? Hij keek me aan over het hoornen montuur van zijn bril en schaterde het uit van het lachen en zei: ” Verrek Leny, jij bent het echt, nou zien ik het pas.”
De laatste keer dat ik hem in levenden lijve zag, was wederom in het verpleeghuis. Ook dat was, geloof ik, nog in de jaren 80. Hij herkende ons nog steeds en was in een uitgelaten bui toen we hem opzochten. Hij adviseerde ons om veel geld uit te geven gedurende ons busreisje naar Parijs, want we konden het ons goed permitteren omdat hij die week 3 keer de staatsloterij gewonnen had. Opa was erg blij dat hij zo gul kon zijn ook al was dat slechts binnen zijn nog steeds kleurrijke fantasie. Hij vertelde dat geweldige nieuws vanuit een soort grote kinderstoel waarin hij gezeten was en waaruit hij niet zonder hulp kon opstaan. Het maakte me een beetje verdrietig om die eens zo stoere zeerob zo te zien zitten.

Opa bereikte de leeftijd van 95 jaar in het verpleeghuis. Op een dag trof het personeel ineens een groot gezwel aan in zijn nek. Mam belde mij in de VS met de mededeling dat Opa geopereerd moest worden. Ik had meteen een slecht voorgevoel. Hij werd naar het ziekenhuis gebracht voor een operatie en het leek erop dat de tumor met succes was verwijderd. Ja, de operatie was succesvol geweest, maar de patiënt stierf de volgende dag.
Als ik heden zo af en toe aan Opa terugdenk, dan speelt altijd het refrein van het Duitse liedje “Seemann” door mijn hoofd:

“Deine Heimat ist das Meer,
Deine Freunde sind die Sterne
Ueber Rio und Shanghai
Ueber Bali und Hawaii.
Deine Liebe ist dein Schiff.
Deine Sehnsucht ist die Ferne.
Und nur ihnen bist du treu
Ein Leben lang.”

EINDE

Voor meer gratis verhalen en columns, meld je aan op mijn FB-pagina:

https://www.facebook.com/groups/377554749281077/